Aklamacje wielkopostne

Jedną z cech charakterystycznych dla liturgii Wielkiego Postu jest zawieszenie radosnego Alleuja. Łacińskie słowo acclamatio oznacza okrzyk. W znaczeniu nieliturgicznym to zgoda wszystkich bez wyjątku (wniosek zostaje przyjęty poprzez aklamację, gdy zostaje zaakceptowany jednomyślnie przez całe zgromadzenie). Zatem zawieszone Alleluja domaga się odpowiedniego synonimu. Przez lata w Polce zasadniczo stosowano dwie alternatywne aklamacje w Wielkim Poście, a mianowicie Chwała Tobie, Słowo Boże lub Chwała Tobie, Królu Wieków. Jednak Wprowadzenie do drugiego wydania Lekcjonarza Mszalnego podaje, że wiersz poprzedzający Ewangelię oraz po niej, zamiast Alleluja, należy użyć jednej z następujących aklamacji (nr 91):

  • Chwała Tobie, Chryste, Królu wiecznej chwały;
  • Chwała i cześć Tobie, Panie Jezu;
  • Chwała i cześć Tobie, Chryste;
  • Chwała Tobie, Słowo Boże;
  • Chwała Tobie, Królu wieków, albo innej podobnej.

Myślę, że warto skorzystać z tych propozycji. We wprowadzeniu do Mszału (nr 62) z kolei czytamy:  Aklamacja ta stanowi samodzielny obrzęd, przez który zgromadzenie przyjmuje i pozdrawia Pana mającego doń przemawiać oraz śpiewem wyznaje wiarę. Wszyscy, stojąc, wykonują tę aklamację pod przewodnictwem scholi albo kantora oraz ją powtarzają; werset zaś śpiewa schola albo kantor. Ponadto ten sam numer wprowadzenia zawiera informację, że okresie Wielkiego Postu wersety do aklamacji bierze się z lekcjonarza lub Graduału. Można śpiewać inny psalm, czyli tractus znajdujący się w Graduale.

W wspomnijmy jeszcze jedną kwestię zawartą w pytaniu skierowanym do Przewodniczącego Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski z 2004 roku. Zadano wówczas pytanie: Czy w wypadku nieśpiewania aklamacji przed Ewangelią można czy należy ją opuścić?
Dotychczasowe Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego w nrze 39 zawiera postanowienie: “Alleluja i werset przed Ewangelią można opuścić, jeśli nie są śpiewane”. Postanowienie to jest także w Institutio generalis Missalis Romani z 2002 r. w nrze 63,c. Wprowadzenie teologiczno-pastoralne do II wydania lekcjonarza mszalnego z 1981 r. postuluje: “Aklamacja Alleluja i werset przed Ewangelią winny być śpiewane podczas gdy wszyscy stoją. Nie tylko jednak kantor, który intonuje, lub tylko schola, lecz cały lud winien jednogłośnie śpiewać” (nr 23).

ks. Adam Pieckenhagen